Trải nghiệm người dùng tốt yêu cầu tất cả thông tin phải logic và nằm trong tầm tay. Bất cứ khi nào chúng ta sử dụng trang web hoặc ứng dụng di động nào, chúng ta đều phải đối mặt với một giao diện cung cấp thông tin cho chúng ta khi chúng ta cần hoặc tìm kiếm nó. Đó là điều mà tất cả chúng ta đã quen - hầu hết người dùng thậm chí không nhận thấy rằng tất cả nội dung bên trong trang web đó đã được sắp xếp cẩn thận cho họ.

Việc tổ chức và phân chia nội dung được gọi là kiến trúc thông tin (IA) và nó là một khía cạnh quan trọng của thiết kế UX. Nếu không có sự phân loại phù hợp, hầu hết người dùng sẽ bị lạc và bối rối khi điều hướng trang web hoặc ứng dụng của bạn - hiển thị giá trị thực của cuộc tranh luận về sản phẩm của bạn. Rốt cuộc, một tính năng tuyệt vời là gì nếu người dùng không bao giờ có thể tìm thấy nó?

Để đảm bảo nội dung của bạn có cấu trúc tốt và được trình bày cho người dùng theo cách tốt nhất từ giai đoạn wireframe. Bài viết hôm nay mình sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ về kiến trúc thông tin và trình bày những điểm cơ bản mà mọi Designer nên biết.

‍

Mục lục:

• Kiến trúc thông tin là gì?
• Vai trò của kiến trúc thông tin trong thiết kế
• Kiến trúc thông tin có giống với UX không?
• Các thành phần hệ thống IA
• Hệ thống tổ chức - Organization systems
• Hệ thống dán nhãn - Labeling systems
• Hệ thống điều hướng - Navigation systems
• Hệ thống tìm kiếm - Searching systems

‍

Kiến trúc thông tin là gì?

‍

Kiến trúc thông tin - Information architecture (IA) là một kỹ thuật về tổ chức và cấu trúc nội dung của các trang web, các ứng dụng di động và phần mềm. Kiến trúc sư người Mỹ và nhà thiết kế đồ họa, Richard Saul Wurman, được coi là người sáng lập ra lĩnh vực IA. Ngày nay, có nhiều chuyên gia làm việc về phát triển IA đã thành lập ra Viện Kiến trúc Thông tin (IAI)

Theo các chuyên gia IAI, kiến trúc thông tin là việc thực hành quyết định cách sắp xếp các phần của thứ gì đó để nó có thể dễ dàng hiểu được.

Kiến trúc thông tin nhằm mục đích tổ chức nội dung để người dùng dễ dàng điều chỉnh chức năng của sản phẩm và có thể tìm mọi thứ họ cần một cách dễ dàng nhất. Cấu trúc nội dung phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Trước hết, các chuyên gia IA xem xét các chi tiết cụ thể của nhu cầu đối tượng mục tiêu vì IA ưu tiên sự hài lòng của người dùng. Ngoài ra, cấu trúc phụ thuộc vào loại sản phẩm và các công ty cung cấp dịch vụ. Ví dụ, nếu chúng ta so sánh một trang web bán lẻ và một blog, chúng ta sẽ thấy hai cấu trúc hoàn toàn khác nhau cả về hiệu quả để hoàn thành một số mục tiêu nhất định. Kiến trúc thông tin đã trở thành một loại nghiên cứu cơ bản trong nhiều lĩnh vực bao gồm phát triển phần mềm và thiết kế.

‍

Vai trò của kiến trúc thông tin trong thiết kế

Nội dung là lý do tại sao mọi người truy cập các trang web. Tất cả chúng ta đều biết tầm quan trọng của việc tạo ra nội dung mà người dùng sẽ thấy có giá trị, nhưng điều quan trọng không kém là đảm bảo rằng nội dung đó dễ tìm.

Thời gian là tài nguyên quý giá nhất mà con người có được. Chúng ta đang sống trong một thế giới mà mọi người mong đợi tìm ra giải pháp cho các vấn đề của họ với ít nỗ lực nhất. Khi việc tìm kiếm thông tin trở nên quá phức tạp hoặc quá chậm, sẽ có nguy cơ mọi người bỏ qua nó. Và khi mọi người từ bỏ một ứng dụng hoặc một trang web, việc đưa họ trở lại sẽ khó hơn. Đây là nơi mà thiết kế kiến trúc thông tin đóng một vai trò quan trọng.

Mặc dù IA không thực sự hiển thị cho người dùng cuối, nhưng nó là xương sống cho thiết kế. Công việc của kiến trúc sư thông tin là tạo ra trải nghiệm cho phép người dùng tập trung vào nhiệm vụ của họ chứ không phải tìm đường.

‍

Kiến trúc thông tin có giống với UX không?

Về mặt kỹ thuật, các thuật ngữ này liên quan đến nhau nhưng chúng không giống nhau. IA là một kế hoạch chi tiết của cấu trúc thiết kế có thể được tạo thành các wireframes và sơ đồ trang web của dự án. Các nhà thiết kế UX sử dụng chúng làm tài liệu cơ bản để họ có thể lập kế hoạch hệ thống điều hướng. Thiết kế UX có ý nghĩa nhiều hơn cấu trúc nội dung. Ngay từ đầu, các nhà thiết kế UX đặt mục tiêu tạo ra mô hình tương tác tốt, để người dùng cảm thấy thoải mái khi sử dụng sản phẩm. Phân tích bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau ảnh hưởng đến hành vi và hành động của người dùng, chẳng hạn như cảm xúc và tâm lý của người dùng ngoài ra màu sắc cũng góp một phần không nhỏ. Chúng ta hãy hiểu điều này: kiến trúc thông tin tốt là nền tảng của trải nghiệm người dùng hiệu quả, vì vậy kỹ năng IA là điều cần thiết cho các nhà thiết kế.

‍

Các thành phần hệ thống IA

Nếu bạn muốn xây dựng kiến trúc thông tin mạnh mẽ cho sản phẩm, bạn cần phải hiểu nó bao gồm những gì. Những người tiên phong trong lĩnh vực IA, Lou Rosenfeld và Peter Morville trong cuốn sách “Kiến trúc thông tin cho World Wide Web” đã phân biệt bốn thành phần chính, nó bao gồm:

• Hệ thống tổ chức - Organization systems
• Hệ thống dán nhãn - Labeling systems
• Hệ thống điều hướng - Navigation systems
• Hệ thống tìm kiếm - Searching systems

‍

Hệ thống tổ chức - Organization systems

Đây là các nhóm hoặc danh mục mà thông tin được phân chia. Hệ thống như vậy giúp người dùng dự đoán nơi họ có thể tìm thấy thông tin nhất định một cách dễ dàng. Có ba cơ cấu tổ chức chính:

• Phân cấp(hay còn gọi là cấu trúc cây) - Hierarchical structures
• Tuần tự - Sequential structures
• Ma trận - Matrix structures

‍

Phân cấp - Hierarchical structures

Còn được gọi là cấu trúc cây. Cách tổ chức này sử dụng hiệu ứng nhỏ giọt, trong đó bạn sử dụng các danh mục lớn ở trên cùng và các danh mục phụ cụ thể hơn và nhỏ hơn mà người dùng có thể điều hướng qua.

Trong lĩnh vực UI/UX cách tổ chức này thường được sử dụng để tạo sơ đồ trang web(sitemap)

Tuần tự - Sequential structures

Các trang sẽ được thực hiện một cách tuần tự, lần lượt từ trang này đến trang kia.

Họ xem từng bước nội dung để hoàn thành nhiệm vụ họ cần. Loại này thường được sử dụng cho các trang web hoặc ứng dụng bán lẻ, nơi mọi người phải thực hiện từ nhiệm vụ này đến nhiệm vụ khác để mua hàng.

Điều này hoạt động tốt để tránh đưa ra quá nhiều lựa chọn cho người dùng và khiến họ trở nên thất vọng hoặc choáng ngợp trước tất cả các lựa chọn có thể theo ý mình.

‍

Ma trận - Matrix structures

Loại này phức tạp hơn một chút đối với người dùng vì họ tự chọn cách điều hướng. Người dùng được cung cấp các lựa chọn về tổ chức nội dung. Ví dụ: họ có thể điều hướng qua nội dung được sắp xếp theo ngày tháng hoặc một số có thể thích điều hướng theo chủ đề.

Bạn có thể nói rằng cấu trúc ma trận cho phép người dùng tạo đường dẫn riêng của họ trong sản phẩm của bạn, bằng cách cung cấp cho người dùng tất cả các hướng và tính năng có thể.

Ngoài ra, nội dung có thể được nhóm theo các sơ đồ tổ chức. Chúng có nghĩa là phân loại nội dung sản phẩm. Dưới đây là một số đề án phổ biến:

1. Đề án theo thứ tự chữ cái. Nội dung được sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái. Ngoài ra, chúng có thể phục vụ như một công cụ điều hướng cho người dùng.
2. Các lược đồ thời gian. Loại này sắp xếp nội dung theo ngày.
3. Đề án chủ đề. Nội dung được sắp xếp theo chủ đề cụ thể.
4. Sơ đồ đối tượng. Loại tổ chức nội dung cho các nhóm người dùng riêng biệt.

‍

Hệ thống dán nhãn - Labeling systems

Hệ thống ghi nhãn của bạn là một cách để bạn truyền đạt nhiều thông tin chỉ bằng một từ. Nó giúp người dùng tìm thấy nội dung theo khái niệm, thay vì điều hướng xung quanh toàn bộ sản phẩm của bạn để tìm kiếm thông tin họ muốn.

Hãy nghĩ về một trang web thương mại thông thường. Khi bạn tìm cách liên hệ với doanh nghiệp đó, bạn có thể tìm được một loạt thông tin khác nhau. Bạn đang tìm số điện thoại của họ? Địa chỉ email liên hệ hoặc địa chỉ thực tế của họ? Bạn sẽ tìm thấy tất cả thông tin này dưới cùng một nhãn trong giao diện trang web: trang liên hệ.

‍

Hệ thống điều hướng - Navigation systems

Về mặt kiến trúc thông tin, hệ thống điều hướng không phải là có giao diện tuyệt vời mà hơn về cách người dùng có thể di chuyển qua các phần nội dung hoặc thông tin. Điều quan trọng cần phải luôn nhớ rằng IA là tất cả về việc tìm cách giúp người dùng điều hướng thông tin để đạt được mục tiêu của họ.

Theo một cách nào đó, hệ thống điều hướng của bạn phải đối lập với nội dung của bạn. Bạn muốn nội dung phong phú có thể phức tạp miễn là nó hữu ích và thú vị đối với người dùng. Thiết kế điều hướng của bạn phải luôn đơn giản và dễ hiểu nhất có thể, trong khi vẫn đưa người dùng đến bất kỳ thông tin mong muốn nào có thể. Đây là lúc một khái niệm quan trọng ra đời: siêu dữ liệu.

Siêu dữ liệu là thông tin về thông tin, và nó đóng một phần quan trọng trong IA. Và trong khi điều này nghe có vẻ quá kỹ thuật, siêu dữ liệu là một khối xây dựng quan trọng trong hệ thống điều hướng của bạn. Người dùng của bạn sẽ điều hướng theo cách của họ xung quanh sản phẩm của bạn để tìm kiếm một điểm kết thúc hoặc điểm đến cụ thể, nhưng họ có biết chính xác những gì họ đang tìm kiếm không? Họ có biết thuật ngữ chính xác cho những gì họ muốn không?

Ngay cả khi bạn cho rằng người dùng của mình biết tên của tất cả các phần thông tin trong sản phẩm của bạn (mà chúng ta không đề nghị), việc chỉ cung cấp cho họ tất cả thông tin trong biểu mẫu danh sách A-Z sẽ không tạo ra trải nghiệm người dùng tuyệt vời. Để có trải nghiệm người dùng tuyệt vời, bạn cần tổng hợp và phân loại nội dung của mình, vì vậy hệ thống điều hướng của bạn đóng vai trò như một chuỗi các con đường có thể đưa người dùng đến bất cứ đâu trong sản phẩm của bạn.

Điều này có thể hình thành dưới dạng danh sách và menu liệt kê các danh mục cho nội dung của bạn, nhưng được cảnh báo: bạn không muốn quá tải người dùng bằng cách ném hàng nghìn danh mục vào họ. Chúng tôi khuyên bạn nên tạo các danh mục khác nhau, sau đó sắp xếp qua các danh mục tuyệt đối quan trọng - bỏ qua những danh mục khác vì chúng sẽ chỉ dẫn dắt người dùng của bạn trong các vòng kết nối xung quanh sản phẩm của bạn. Điều quan trọng là phải kiểm tra thiết kế điều hướng của bạn trong công cụ wireframe trang web của bạn để xác thực từng bước nhỏ trên đường đi.

‍

Hệ thống tìm kiếm - Searching systems

Hệ thống này được sử dụng trong kiến trúc thông tin để giúp người dùng tìm kiếm dữ liệu trong sản phẩm kỹ thuật số như trang web hoặc ứng dụng. Hệ thống tìm kiếm chỉ có hiệu quả đối với các sản phẩm có nhiều thông tin và sợ người dùng bỏ lỡ. Trong trường hợp này, các nhà thiết kế nên xem xét công cụ tìm kiếm, bộ lọc và nhiều công cụ khác giúp người dùng tìm nội dung và lập kế hoạch cách dữ liệu sẽ trông như thế nào sau khi tìm kiếm.

Giống như bạn mong đợi, việc có một hệ thống tìm kiếm có thể hữu ích khi bạn có nhiều dữ liệu trong sản phẩm của mình. Cũng giống như hệ thống dán nhãn của bạn, tìm kiếm của bạn cũng có một số khía cạnh khác nhau cần được xem xét mà bạn có thể không nghĩ đến ngay lập tức.

‍

Logic ra lệnh rằng bất cứ khi nào người dùng sử dụng thanh tìm kiếm đó, họ sẽ chỉ tìm kiếm một loại dữ liệu: sản phẩm. Chúng không phải giờ mở cửa hoặc chính sách bảo mật dữ liệu của bạn và sẽ là ngẫu nhiên khi lập chỉ mục thông tin này trong thanh tìm kiếm đó. Các sản phẩm, trong trường hợp này, là những gì chúng tôi gọi là khu vực tìm kiếm - đảm bảo rằng thanh tìm kiếm đó chỉ hiển thị cho người dùng một loại nội dung nhất định.

Một vấn đề riêng biệt mà bạn cần xem xét trong hệ thống tìm kiếm của mình là cách thông tin sẽ được hiển thị cho người dùng sau khi thực hiện tìm kiếm.

Tóm lại, chúng ta có thể hiểu rằng kiến trúc thông tin là một phần cốt lõi của thiết kế trải nghiệm người dùng. IA hiệu quả giúp người dùng nhanh chóng và dễ dàng điều hướng thông qua nội dung và tìm mọi thứ họ cần. Đó là lý do tại sao các nhà thiết kế được khuyến khích để tìm hiểu những điều cơ bản của IA.

‍