Trước khi đến với định nghĩa User Centered Design, theo bạn đâu là yếu tố quan trọng để định hình lên một sản phẩm được đánh giá là thành công?

Hầu hết chúng ta đều nghĩ đến một số câu trả lời như UX phải tốt, Visual phải đẹp, System phải tối ưu, Content đa dạng v.v.v.

Tất cả đều tập trung đào sâu vào trải nghiệm của người dùng khi bắt đầu hoặc đang trong giai đoạn phát triển sản phẩm. Mà đã bỏ qua một bước vô cùng quan trọng cần phải làm đầu tiên đó là User-centered Design. Vậy User-centered Design là gì? Hãy cùng mình tìm hiểu qua bài viết dưới dây nhé.

‍

User-centered Design là gì?

User-centered Design (UCD) là tập hợp các quy trình tập trung vào việc đặt người dùng làm trung tâm của quá trình thiết kế và phát triển sản phẩm. Bạn phát triển sản phẩm kỹ thuật số có tính đến các yêu cầu, mục tiêu và phản hồi của người dùng. Một định nghĩa chính thức hơn do Tổ chức Thiết kế Tương tác cung cấp:

User-centered Design (UCD) là một quá trình thiết kế lặp đi lặp lại trong đó các nhà thiết kế và các bên liên quan khác tập trung vào người dùng và nhu cầu của họ trong từng giai đoạn của quá trình thiết kế. UCD kêu gọi sự tham gia của người dùng trong suốt quá trình thiết kế thông qua nhiều kỹ thuật nghiên cứu và thiết kế để tạo ra các sản phẩm có khả năng sử dụng cao và dễ tiếp cận cho họ.
- Định nghĩa User-centered Design (UCD) từ Interaction Design Foundation

‍

Mối quan hệ giữa UCD và HCD

User-centered Design rất thường được sử dụng thay thế Human-centered design, nhưng có sự khác biệt ở chỗ nó là một tập hợp con của nó. Nói một cách đơn giản, tất cả người dùng đều là con người, nhưng không phải tất cả con người sẽ là người dùng của bạn. Do đó, User-centered design yêu cầu phân tích sâu hơn về người dùng - đối tượng mục tiêu của bạn. Nó không chỉ là về những đặc điểm chung của một người; đó là về thói quen và sở thích cụ thể của người dùng mục tiêu để đưa ra giải pháp phù hợp cho các vấn đề cụ thể.

User-centered design có tính đến độ tuổi, giới tính, địa vị xã hội, trình độ học vấn và nền tảng nghề nghiệp, các yếu tố ảnh hưởng, kỳ vọng và nhu cầu sử dụng sản phẩm và nhiều điều quan trọng khác có thể khác nhau đối với các phân khúc khác nhau. User-centered design là nghiên cứu sâu về thói quen của người dùng, từ tương tác của họ với sản phẩm đến tầm nhìn của họ về cách sản phẩm trông như thế nào và hoạt động như thế nào.

‍

User-centered design và UX

User-centered Design cải thiện trải nghiệm người dùng(UX). Mặc dù nó có thể được áp dụng cho hầu hết mọi sản phẩm, nhưng trong bài viết này, mình sẽ tập trung vào phát triển trang web hoặc ứng dụng dành cho thiết bị di động. Nó giúp hiểu nhu cầu và sở thích của người dùng liên quan đến các tính năng của sản phẩm, nhiệm vụ, mục tiêu, luồng người dùng, v.v.

Rút cuộc thì nó đã trở thành một trong những yêu cầu trải nghiệm người dùng quan trọng nhất - LẤY NGƯỜI DÙNG LÀM TRUNG TÂM.

User-centered Design nên được thực hiện trong toàn bộ trải nghiệm của người dùng, không phỏng đoán, không có ý kiến cá nhân. Bạn là người làm sản phẩm, bạn có quyền quyết định sản phẩm mình đi theo hướng nào với một loạt các mục tiêu tiềm năng trên thị trường. Nhưng xin đừng phán đoán nhu cầu người dùng bằng cảm tính không rõ ràng hoặc dựa theo một sản phẩm nào đó đã có sẵn. Vì sao ư?

• Mỗi một sản phẩm được tạo ra để phục vụ cho một nhóm người dùng nhất định.
• Mỗi một nhóm người dùng nhất định có một đặc thù và nhu cầu sử dụng riêng biệt.
• Mỗi một nhu cầu riêng biệt cần có một giải pháp được phát triển tập trung vào đó để thoả mãn các điều kiện.
• Mỗi một sản phẩm là một bản thể vì vậy đừng bắt người dùng phải trải nghiệm sản phẩm bạn làm ra như một bản sao ở đâu đó.

Điều quan trọng là người dùng của bạn nói gì và làm gì. Mọi “touchpoint” mà khách hàng có với sản phẩm cần được phân tích, thiết kế và phát triển tốt.

‍

UCD trong thế giới thương mại

Thật không may, vẫn có một số công ty ưu tiên các mục tiêu kinh doanh hơn là người dùng. Đầu tiên khuyến khích họ thiết kế một sản phẩm và sau đó chỉ tìm kiếm những người quan tâm đến việc sử dụng sản phẩm đó. Trái ngược hoàn toàn với User-centered Design. Trước khi phát triển ý tưởng của mình, trước tiên bạn cần tìm và nói chuyện với những người dùng mà sản phẩm của bạn nhắm đến. Cho dù bạn có các kỹ năng độc đáo, khả năng công nghệ ngoạn mục và những thứ tuyệt vời khác, nhưng nếu bạn không biết đối tượng sử dụng của mình là ai, bạn sẽ gặp phải vấn đề lớn. Chẳng hạn, sau khi ra mắt, bạn sẽ cần phải chi rất nhiều tiền để thiết kế lại các tính năng của mình sao cho phù hợp với người dùng hoặc có thể bạn sẽ rơi vào tình huống không có đủ hứng thú với ý tưởng của mình. Điều bạn cần là nghĩ về người dùng cuối(end user) ngay từ đầu.

Nói cách khác, User-centered Design là thiết kế và phát triển một sản phẩm từ góc độ người dùng của bạn sẽ hiểu và sử dụng sản phẩm đó như thế nào chứ không phải khiến người dùng điều chỉnh hành vi của họ để sử dụng một sản phẩm. Ý tưởng là cung cấp một sản phẩm hỗ trợ niềm tin, giá trị, thái độ và thói quen hiện có của người dùng. Như bạn có thể đoán, kết quả của việc sử dụng User-centered Design cho quy trình của bạn là một sản phẩm mang lại trải nghiệm hiệu quả, hài lòng và thân thiện hơn cho người dùng, dẫn đến tăng doanh số bán hàng và lòng trung thành của khách hàng.

‍

Các Nguyên tắc trong UCD

Có năm nguyên tắc chính trong User-centered design:

1. Sự hiểu biết rõ ràng về người dùng và các yêu cầu về công việc.
2. Kết hợp phản hồi của người dùng để xác định yêu cầu và thiết kế.
3. Sự tham gia sớm và tích cực của người dùng nhằm đánh giá thiết kế của sản phẩm.
4. Tích hợp UCD với các hoạt động phát triển khác.
5. Quy trình thiết kế lặp đi lặp lại

Rất đơn giản - nếu bạn thay đổi thiết kế trong giai đoạn cuối của quá trình, thì thường sẽ tốn kém hơn gấp mười lần so với nếu bạn thay đổi nó trong giai đoạn yêu cầu.

Phân tích và phản hồi là rất quan trọng. User-centered Design đảm bảo rằng bạn thiết kế và phát triển sản phẩm ngay từ đầu, chính xác những gì khách hàng của bạn muốn.

Các yếu tố cần thiết của User-centered Design:

• Khả năng hiển thị(Visibility): Người dùng phải có thể nhìn thấy ngay từ đầu những gì họ có thể làm với sản phẩm, nó nói về cái gì, cách họ có thể sử dụng nó.
• Khả năng truy cập(Accessibility): Người dùng có thể tìm kiếm thông tin một cách dễ dàng và nhanh chóng. Chúng nên được cung cấp nhiều cách khác nhau để tìm thông tin, ví dụ như các nút kêu gọi hành động(call to action button), tùy chọn tìm kiếm, menu, v.v.
• Tính dễ đọc(Legibility): Văn bản phải dễ đọc. Đơn giản vậy thôi.
• Ngôn ngữ(Language): Các câu ngắn được ưu tiên. Các cụm từ và các từ càng dễ hiểu càng tốt

‍

Quy trình của User-centered Design

Đây là ghi chú của mình từ khóa học Google UX professional

“Focus on the user and the else will flow” — Larry Page

User-centered Design đặt người dùng làm trung tâm. Tập trung vào người dùng có nghĩa là xem xét câu chuyện, cảm xúc của họ và thông tin chi tiết mà bạn đã thu thập được về họ. Để giữ sự tập trung của chúng ta vào người dùng, quy trình UCD có bốn bước:

• Understand-Hiểu cách người dùng trải nghiệm sản phẩm hoặc các sản phẩm tương tự.
• Specify-Xác định nhu cầu của người dùng cuối(end user). Dựa trên nghiên cứu của mình, bạn sẽ thu hẹp vấn đề nào của người dùng cuối là quan trọng nhất cần giải quyết.
• Design -Thiết kế các giải pháp cho vấn đề của người dùng cuối. Đây là nơi bạn sẽ nảy ra ý tưởng về sản phẩm trông như thế nào và thực sự bắt đầu xây dựng sản phẩm.
• Evaluate-Đánh giá thiết kế của bạn so với nhu cầu của người dùng cuối. Thiết kế của bạn có giải quyết được vấn đề của người dùng cuối không? Bạn sẽ tìm hiểu ở đây và bạn cũng sẽ làm được điều đó bằng cách thử nghiệm sản phẩm của mình với người dùng thật. Điều quan trọng cần lưu ý là khi bạn thực hiện quá trình này, việc lặp lại là chìa khóa.

Các yêu cầu về người dùng được tìm thấy và xác định thông qua các phương pháp như "nhóm tập trung-focus group", "kiểm tra khả năng sử dụng-usability testing", "phân loại thẻ-card sorting", "tham gia thiết kế-participatory design, "bảng câu hỏi-questionnaires" và "phỏng vấn-interview". Thông thường, các lĩnh vực sau được phân tích để hiểu rõ hơn về những gì người dùng mục tiêu của bạn muốn:

1. Nhân vật-Persona: Để hình dung rõ hơn, một nhân vật được tạo ở đầu quy trình để có một ví dụ về mục tiêu mà bạn đang cố gắng tiếp cận. Bạn thậm chí có thể nghĩ ra tên. Nó là đại diện của một nhóm người cụ thể với những khuôn mẫu giống nhau; hành vi, nhu cầu, mục tiêu, kỹ năng, thái độ, v.v. Persona giúp đưa ra quyết định đúng đắn về tính năng sản phẩm, điều hướng, tương tác, thiết kế trực quan và hơn thế nữa nó giúp bạn sắp xếp thứ tự ưu tiên cho công việc thiết kế, hiểu người dùng cần gì và những chức năng nào cần có.
2. Tình huống-Scenario: Đó là “cuộc sống hàng ngày” của Persona. Là những vấn đề mà nhân vật gặp phải, những chi tiết nhỏ cả về tình cảm và thể chất.
3. Trường hợp sử dụng-Use case: Đây là một loạt các bước để Persona đạt được mục tiêu.

‍

Một vài ví dụ về User-Centered Design

Một ví dụ tuyệt vời về UCD là trang web Carters.com - một trang web mua sắm quần áo trẻ em. Trên trang web, điều hướng giúp người dùng nhanh chóng đến được phần mong muốn bằng cách chỉ định tuổi của trẻ (ví dụ: Giày: Mới sinh - 3 tuổi). Đồng thời, điều hướng này giúp ích cho khách hàng mới bằng cách nhanh chóng chuyển hướng họ đến phần mong muốn.

‍

Instacart.com là một nơi giới thiệu hoàn hảo về việc điều chỉnh một trang web cho những người khiếm thị. Có phiên bản tương phản cao của trang web. Các nhà thiết kế đã suy nghĩ về người dùng và giới thiệu các chi tiết nhỏ giúp cải thiện trải nghiệm người dùng. Ví dụ, khi người dùng nhấp vào Thêm sản phẩm vào danh sách giỏ hàng, họ có thể chọn ngay số lượng trong giao diện. Ngoài ra, người dùng luôn nhìn thấy số lượng hàng hóa đã được chọn.

‍

Ngoài việc điều hướng thuận tiện, dịch vụ đặt chỗ trực tuyến của Yelp hiển thị trực quan số lượng bàn miễn phí tại nhà hàng bạn chọn. Bản đồ với vị trí của nó luôn hiển thị để thuận tiện cho người dùng. Nút “Start Order” cho phép khả năng đặt đơn hàng bằng một cú nhấp chuột.

‍

Bất kỳ ai đã sử dụng Duolingo đều hiểu sự đơn giản của ứng dụng. Bằng cách hoàn thành một nhiệm vụ hoặc một trò chơi, bạn sẽ có hứng thú để chuyển sang các danh mục nâng cao hơn. Kết hợp tính gây nghiện của một ứng dụng trò chơi trên thiết bị di động và sử dụng nó để dạy người dùng ngôn ngữ mới là một ý tưởng tuyệt vời. Và trải nghiệm tuyệt vời là thứ khiến mọi người quay lại nhiều lần.

‍

Với khả năng đặt phòng ngay lập tức được bổ sung gần đây, việc có một sự hiện diện trên thiết bị di động đã trở thành một điều cần thiết đối với Airbnb. Cũng giống như trang web sáng tạo của họ, ứng dụng dành cho thiết bị di động của họ không phức tạp, mượt mà và dễ dàng. Người dùng đặt nơi họ muốn ở lại, ngày nào và số lượng khách mà họ sẽ có. Và chỉ trong nháy mắt, họ sẽ có được một loạt ngôi nhà đáp ứng nhu cầu của họ, ngay trong tầm tay.

‍

Trong User-centered Design, bạn phải cảm thấy thoải mái với ý tưởng thất bại và tán dương sự học hỏi mà nó mang lại. Bạn thử điều gì đó, có thể đi quá xa và ý tưởng nửa vời của bạn không hoàn toàn thành công như bạn mong đợi. Nhưng ở một khía cạnh nào đó, học được từ thất bại còn có giá trị hơn thành công có thể có được.

Khi nói đến việc triển khai, đó là lúc bạn không muốn có nhiều thất bại xảy ra. Bởi vì quá trình bắt đầu trở nên tốn kém hơn. Bạn sẽ nỗ lực hết mình để tạo ra điều gì đó. Nhưng ngay cả khi đó bạn cũng cần phải liên tục thử nghiệm và cải tiến. Vì vậy, với User-centered Design, ngay cả trong trường hợp thất bại, bạn vẫn tiếp tục tạo mẫu và cải thiện trải nghiệm người dùng của mình. Với User-centered Design, bạn sẽ không thể tránh khỏi việc làm lại hoặc thậm chí tệ hơn là một thất bại lớn ngay khi ra mắt sản phẩm. Bởi vì User-centered Design xác định các vấn đề trước khi chúng xuất hiện.